Kinderen reageren op Wouter Duycks statistische excellentieretoriek

MEDENKI (IEDEREEN) – Engelstalige titel: SING

Hongaarse kortfilm (25’) - 2016

Regie: Kristóf Deák

Oscar 2017 voor beste kortfilm

Verhaallijn

Setting: lagere school in Boedapest, anno 1990. 
De tienjarige Zsofi mag op haar nieuwe school deel uitmaken van het koor, dat een hele reputatie heeft uitgebouwd door het winnen van allerlei prijzen. Daarmee wordt haar vriendschap met Liza, een toppertje onder de zangers, alleen maar hechter. Wanneer Liza ontdekt dat Zsofi en anderen enkel mogen meelippen, komt zij in opstand tegen de dirigente, de aantrekkelijke juf Erika. Deze laatste gaat over tot het soort van intellectuele intimidatie dat al te vaak gepaard gaat met de hiërarchie leraar - leerling. Het pakt echter verkeerd uit. Op een beslissend concours houdt de voltallige zanggroep het op een klankloos articuleren. Pas wanneer een gefrustreerde Wout... eh Erika het podium heeft verlaten zingen de kinderen de sterren van de hemel.

Hieronder

De context en tekst van juf Erika’s scheefgetrokken excellentiediscours, een onderkoeld staaltje valse retoriek dat ongetwijfeld heeft bijgedragen tot de Oscar(nominatie).
Voor wie zijn/haar onvolprezen humaniorajaren 'gapend als vissen' <quote> doorgesparteld heeft en/of de kunst van het parabel-lezen verleerd is, zijn een aantal zinnen onderlijnd om hun allegorische waarde te onderstrepen.

Vertaling: Kristien dermaux (Canvas, 3 maart 2018)

JUF ERIKA (bevallig, maar vals-ogend)

Nou dan.

Beste koorleden, over tien dagen is er de nationale wedstrijd.

En ik heb goed nieuws.

Dit jaar mogen de winnaars op schoolreis naar Zweden, naar het Europees koorfestival.

Natuurlijk gaan we dit jaar weer winnen, want we zijn het beste koor van het land, ja?

KOOR: Ja!

JUF ERIKA

Het is dus belangrijk dat iedereen nu goed oefent en zich concentreert.

Iedereen doet zijn uiterste best.

Het is menens.

We nemen nu het repertoire door en we leren een nieuw liedje.

Klaar?

KOOR: Ja!

JUF ERIKA (met conspirerende blik)

Ook de nieuwkomers?

Zsofi knikt schichtig.

JUF ERIKA

Eerst even opwarmen.

Na een stemoefening wordt een leuk kinderlied gezongen. 
Mooi, maar dirigente Erika kijkt bedenkelijk. De kuisvrouw op de trap genoot nochtans mee.

JUF ERIKA

Bedankt allemaal.

Dat was prachtig.

De volgende repetitie is woensdag, maar we komen vrijdag ook nog samen.

Schrijf het in je agenda.

We moeten een tandje bij zetten.

Juf Erika test de stem van nieuwkomer Zsofi, die het voor de rest uitstekend kan vinden met haar nieuwe vriendinnetje Liza. Op de vrijdagrepetitie merkt deze laatste dat Zsofi enkel mee-lipt en dwingt een verklaring af. Traantjes volgen. Op de woensdagrepetitie wordt het nieuwe deuntje ingestudeerd. We horen het oubollige lied integraal, wellicht omwille van de meta-boodschap:)

“Verblijd jullie en wees vrolijk / trotseer de beproevingen!

Het leven op aarde / is een groot avontuur

Goede en slechte tijden / wisselen elkaar af.

Laten we blijven zingen / laten we blijven lachen,

Gooi alle zorgen overboord!

Deze wereld hoort toe aan de dapperen:

Alleen zij zullen vreugde vinden!”

Liza weigert ostentatief om mee te zingen en gaat de confrontatie aan met dirigente Erika.

JUF ERIKA

Wat is er Liza? Je tong ingeslikt?

LIZA

Nee, juf Erika.

JUF ERIKA

Laat de jongedame ons doorgaan?

(tot het koor:)

Vanaf de  overgang!

LIZA

Nee!

JUF ERIKA

Pardon?

LIZA

Sorry, maar ik wil niet meer in het koor zingen.

JUF ERIKA (schijnbaar geduldig)

De wedstrijd staat voor de deur.

LIZA

Het is niet eerlijk.

JUF ERIKA (idem)

Hou op.

LIZA

Ze mogen niet zingen van jou.
(verontwaardigd roepend, terwijl een bange Zsofi haar aanmaant te stoppen:)

Zsofi, Detti, Zoli. En nog een heleboel anderen.

Ze gapen wat als vissen, omdat je ze niet goed genoeg vindt.

En dat is gewoon niet eerlijk.

JUF ERIKA

Het leven is niet altijd eerlijk.

(Liza gaat weg, maar wordt tot de orde geroepen.

Een schitterend staaltje van valse retoriek en vleiende intimidatie volgt.)

JUF ERIKA

Liza, stop. Jij blijft hier.

(Stilte, schijnbaar begripvol maar, niet te vergeten, voor het aanschijn van de gehele groep:)

Ik weet dat je van het koor houdt.

Wij allemaal.

Iedereen wil erbij horen.

Iedereen spant zich hard in om de besten te blijven.

Zelfs wie niet hardop zingt.

Niet iedereen heeft jouw geluk.

Is het eerlijk als alleen degenen met talent hier mogen zijn?

Als iedereen mag zingen zijn we nooit de besten.

Sommige kinderen zingen niet goed.

Ik wilde niemand in verlegenheid brengen.

Maar als dat het is wat je wilt, doen we het zo.

Nou dan, wie vroeg ik niet-hardop te zingen?

Het is oké, steek je hand maar op.

(Zo’n vierde van het koor steekt de hand op, aarzelend en beschaamd.)

Zie je? Welk goeds heeft dat gebracht?

Als ze mooi doen alsof, winnen we de wedstrijd…

En komt jouw mooie stem nog beter tot zijn recht…

LIZA (monddood, want intellectueel misbruikt:)

Maar…

JUF ERIKA (onderbreekt, want ze merkt dat haar eerste manoeuvre gelukt is:)

… en dan kunnen we samen naar leuke plaatsen.

Zoals Zweden.

En dan kan iedereen zeggen dat ze in het beste koor van het land zingen.

Is het eerlijk dat iemand van jullie beslist om al die leuke dingen van ons af te pakken?

Zeker jij, met je prachtige stem?

Hm?

Ik denk niet dat dat eerlijk zou zijn...

Lisa vervoegt beteuterd weerom de rangen van het koor.

 Als iemand hierna het koor wil verlaten, ben je vrij om weg te gaan.

De directeur zal zeker niet blij zijn, en je zult ook je ouders teleurstellen,…

Maar je mag weggaan als je wilt.

Niemand?

Nou dan...

(tot het koor:) 

Iedereen vanaf het begin!